9 декабрь-Халыкара коррупциягә каршы көрәш көне
2004 елдан башлап ел саен 9 декабрьдә Халыкара коррупциягә каршы көрәш көне билгеләп үтелә. 2003 елда Мексикада дөнья илләренең сәяси конференциясендә БМО Генераль Ассамблеясы тарафыннан 2003 елның 1 ноябрендә кабул ителгән «коррупциягә каршы Конвенция» нең иң мөһим рәсми документларының берсе, 2003 елның 21 ноябрендәге A/RES/58/4 номерлы резолюция имзаланды. https://docs.cntd.ru/document/901922914. конвенциягә кул кую 2003 елның 9 декабрендә гамәлгә ашырылды, ратификация 2006 елның 9 маенда булды.
100дән артык дәүләт, шул исәптән конвенциягә кул куйган Россия Федерациясе дә ришвәтләрне, сатып алуны, вазыйфаи вәкаләтләрдән артуны һәм вазифадан явызларча файдалануны таныды.
Халыкара коррупциягә каршы көрәш көнен гамәлгә куюның максаты, БМО Генераль Ассамблеясы резолюциясендә күрсәтелгәнчә, коррупция проблемасын һәм коррупцияне кисәтүдә һәм аңа каршы көрәштә Конвенциянең ролен аңлауны тирәнәйтү иде. Резолюциядә мондый очракларда гадәти чакырулар юк, бу көнне киң итеп билгеләп үтәргә һәм тиешле чаралар үткәрергә өндәүләр юк, ләкин бүгенге көндә Халыкара коррупциягә каршы көрәш көненә багышланган чаралар ел саен әлеге Конвенциягә кул куйган барлык илләрдә үткәрелә.
Хәзерге вакытта Конвенциягә 172 дәүләт кушылган, алар законнар, дәүләт институтлары һәм хокук куллану өлкәсендә коррупциягә каршы чараларны гамәлгә кертү буенча йөкләмәләрне үз эченә алган. Конвенциядә катнашучыларның һәркайсы гаделлек, җаваплылык һәм ачыклык принципларына туры китереп коррупциягә каршы тору һәм аны кисәтү буенча сәясәтне эшләргә һәм үткәрергә, гамәлдәге институтларның, коррупциягә каршы чараларның нәтиҗәлелеген арттырырга, шулай ук халыкара һәм төбәк дәрәҗәсендә коррупциягә каршы көрәш буенча хезмәттәшлекне үстерергә тиеш.
2021 елның 2 июненнән 4 июненә кадәр Нью-Йоркта коррупциягә каршы көрәш темасына багышланган БМО Генераль ассамблеясенең махсус сессиясе узды (UN General Assembly Special Session against Corruption).
Махсус сессия нәтиҗәләре буенча «коррупцияне кисәтү, аңа каршы көрәш һәм халыкара хезмәттәшлекне көчәйтү өлкәсендә проблемаларны нәтиҗәле хәл итүгә һәм чараларны гамәлгә ашыруга безнең гомуми якынлыгыбыз» сәяси декларациясе кабул ителде (№A/S-32/L. 1 резолюция) https://undocs.org/ru/A/S-32/L.1). Документта катнашучы илләрнең 2030 елга кадәрге чорга тотрыклы үсешне гамәлгә ашыру конвенциясендә тотрыклылыгы (70/1 номерлы резолюция https://undocs.org/ru/A/RES/70/1) һәм анда куелган максатларга ирешү турында ассызыклана.
Сәяси декларациядә Коррупциягә каршы тору өлкәсендә төп халыкара килешү буларак конвенциянең үзәк роле, ә конференция – бу өлкәдә халыкара хезмәттәшлекнең төп форматы буларак билгеләнә. Шул ук вакытта документта Конвенцияне турыдан-туры җайга салмый торган, әмма соңгы елларда үсеш алган коррупциягә каршы тору белән бәйле башка мәсьәләләр дә кагыла, шул исәптән: бенефициар милекчеләр турында мәгълүматны ачу чараларын күрү, законсыз активларны яшерү, күчерү һәм юдыру каналларын ачыклау, хокук саклау органнары челтәрләрен булдыру юлы белән Халыкара хезмәттәшлекне үстерү, коррупция турындагы эшләр буенча бәхәсләрне судтан тыш хәл итү, коррупциягә каршы агарту һәм тикшеренүләр., шул исәптән коррупциягә каршы Халыкара Академия катнашында, коррупциягә каршы көрәш максатлары өчен мәгълүмати технологияләр куллану, спортта коррупциягә каршы тору, статистик мәгълүматларны җыю һәм өйрәнү алымнарын камилләштерү һәм башкалар.
Резолюция проекты буенча фикер алышудан тыш, махсус сессиянең көн тәртибе БМО КПКда катнашучы илләр, БМО УНП, гражданлык җәмгыяте оешмалары тарафыннан оештырылган 40ка якын өстәмә чара үткәрүне күздә тоткан иде. «Коррупциягә каршы тору мәсьәләләре буенча халыкара хезмәттәшлек» (International Cooperation on Corruption Prevention Matters) темасы буенча шундый чараларның берсе Россия Федерациясе тарафыннан Бразилия, Һиндстан, Кытай, шулай ук БМО Идарәсе һәм Халыкара коррупциягә каршы академия катнашында оештырылды. Хокук саклау органнарының коррупциягә каршы көрәш буенча халыкара оператив челтәре (Global Operational Network of Anti-Corruption Law Enforcement Authorities – GlobE Network) рәсми рәвештә эшли башлады.
Өстәмә мәгълүмат:
Наркотиклар һәм җинаятьчелек буенча БМО идарәсе сайтында «Коррупция» рәсми бите https://www.unodc.org/unodc/index.html
Көннең рәсми сәхифәсе БМО сайтында
https://www.un.org/ru/observances/anti-corruption-day
«Коррупция чылбырын кис» БМО кампаниясенең рәсми сайты http://www.anticorruptionday.org
БМО Конвенциясен ратификацияләү турында белешмәләр
http://www.unodc.org/unodc/en/corruption/ratification-status.html
Россия Федерациясе Тышкы эшләр министрлыгы
https://www.mid.ru/ru/home
«Югары икътисад мәктәбе «Милли тикшеренү университеты»коррупциягә каршы үзәге
https://anticor.hse.ru/main/news_page/sostoyalas_spetsialnaya_sessiya_generalnoy_assamblei_oon_po_borbe_s_korruptsiey